Archiwum kwiecień 2016


kwi 17 2016 Gospodarowanie i rynek IV
Komentarze (0)
PODATEK PROGRESYWNY I LINIOWY: W roku 2015 jedyną zmianą występującą przy ustalaniu różnych limitów na potrzeby podatku dochodowego jest kurs euro stosowany do dokonania odpowiednich obliczeń. Kurs ten niestety jest niższy niż w rok wcześniej, co automatycznie przekłada się na niższe wartości tych limitów. Skala podatkowa pozostała na takim samym poziomie, jak w latach ubiegłych. Bez zmian są także inne limity określone w złotówkach. Podatek dochodowy od osób fizycznych co do zasady jest płatny wg progresywnej skali podatkowej, która od kilku lat pozostaje na niezmienionym poziomi. Opodatkowany tym podatkiem jest dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Podatek liniowy - atuty Podatek liniowy (również podatek płaski) (ang. flat tax) – jest metodą obliczania wymiaru podatku, w myśl której wysokość należnego podatku jest wprost proporcjonalna do wielkości podstawy opodatkowania. Atuty Podatku • Bardziej sprawiedliwy, równość społeczna • Wsparcie przedsiębiorczości • Wzrost zasobów pieniądza konsumentów • Wzrost zasobów pieniądza firm • Wzrost konsumpcji • Zasoby pieniądza dla nowych i istniejących projektów • Ograniczenia opłat w sektorze publicznym • Rozwój sektora prywatnego • Ograniczenie sektora publicznego Podatek progresywny – wady Podatek progresywny – metoda obliczania wymiaru podatku, w myśl której wysokość należnego podatku rośnie szybciej niż proporcjonalnie w stosunku do wielkości podstawy opodatkowania np. wg skali podatkowej. Określenie to stosuje się najczęściej w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych. Wady podatku • Transfer pieniądza dla sektora publicznego • Nadmierne obciążenia finansowe firm • Nadmierne obciążenia finansowe osób • Ograniczenia działania firm • Niesprawiedliwość społeczna • Ograniczenia sektora prywatnego • Rozwój sektora publicznego System podatkowy jest istotną częścią systemu finansowego obowiązującego w każdym państwie. Jedną z jego głównych części jest podatek dochodowy od osób fizycznych. W związku z przemianami, które zaszły w Rzeczpospolitej Polskiej na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku istniejące w tym czasie rozwiązania musiały zostać zmienione aby dostosować system podatkowy do nowych realiów życia gospodarczego i zasad gospodarki rynkowej. Zmiany, które zostały wprowadzone ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w sposób znaczący zastąpiły obowiązujące regulacje prawne. W Polsce obowiązują kilka form opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Najpopularniejszą formę opodatkowania stanowi stosowana na zasadach ogólnych tzw. progresja szczeblowa, w ramach której opodatkowana jest większość podatników. Występuje również inne forma opodatkowania z których warto wyodrębnić stawkę liniową 19 procent. Nie jest ona przewidziana dla wszystkich podatników podatku dochodowego od osób fizycznych. Mogą ją wybrać tylko osoby prowadzące własną działalność gospodarczą przy spełnieniu określonych w ustawie warunków1. Projekt wprowadzenia do polskiego systemu podatkowego podatku liniowego przyczynił się do podziału środowiska ekonomistów jak i środowiska prawników na gorących zwolenników i zagorzałych przeciwników tego rozwiązania. Jedni i drudzy skrupulatnie przez lata pokazywali wady i zalety zastosowania jednej stawki podatkowej niezależnej od uzyskiwanych dochodów. Warto podkreślić, iż w niektórych państwach europejskich liniowa stawka podatku dochodowego już obowiązuje. Można domniemywać, iż rozwiązanie to jest skuteczne gdyż żaden z krajów nie wycofał się z niego rozwiązania. Państwo osiąga z tego tytułu wymierne korzyści poprzez wzrost wpływów budżetowych. Celem niniejszej pracy jest porównanie progresywnej i liniowej stawki podatku dochodowego do osób fizycznych. Podatek dochodowy od osób fizycznych W Polsce 1 stycznia 1992 roku weszła w życie aktualnie obowiązująca ustawa w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych (Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych tekst jednolity: Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176, z późn. zm.,) Był to przełomowy krok w dziedzinie polskiego prawa podatkowego, gdyż ten podatek zastąpił 5 innych, które wiązały się z uzyskiwaniem przychodów przez osoby fizyczne i obowiązywały do końca 1991 roku zaliczano do nich podatek: • od wynagrodzeń – płacone przez niektóre osoby uzyskujące wynagrodzenie, • od płac - pobierane od pracodawców, • wyrównawczy – obciążający pracowników otrzymujących więcej niż średnie wynagrodzenie, • rolny – od dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej, • dochodowy – dotyczący osób fizycznych uzyskujących dochody z działalności prowadzonej na własny rachunek oraz kapitału i praw majątkowych. Wprowadzenie jednego podatku od osób fizycznych miało skupić wszystkie tak różne podatki w jeden i objąć co do zasady osób fizycznych uzyskujących dochody z różnorodnych źródeł. Podatek dochodowy od osób fizycznych legitymuje się cechami takimi jak bezpośredniość, zwyczajność, obligatoryjność jak również posiada charakter dochodowy oraz osobisty. Obliczanie tego podatku następuje przez podatników lub płatników, ci ostatni co do zasady są pracodawcami. W odniesieniu do niektórych dochodów takich jak renty i emerytury, obliczenia podatku dokonuje organ wypłacający świadczenie. Prawidłowość naliczania podatku może być zweryfikowane przez urzędy skarbowe. Dysponują one prawem ostatecznego określenia wysokości podatku w drodze decyzji, która precyzuje wysokość zobowiązania podatkowego. Podatek dochodowy od osób fizycznych jest określany, jako podatek państwowy, jednak pewna jego część wędruje do budżetów samorządowych. Podatek dochodowy od osób fizycznych opiera się na zasadzie powszechności, co można ująć w sposób podmiotowym i przedmiotowym. Zasada podmiotowości mówi, iż podatek powinien obejmować wszystkie podmioty uzyskujące dochody na danym terytorium. Natomiast zasada powszechności przedmiotowej, wyklucza stosowanie zwolnień przedmiotowych. W przepisach prawa występują wyjątki wynikające z umów międzynarodowych. Podatek dochodowy od osób fizycznych oparty jest na zasadzie równości. Powoduje to, iż nie zależnie od źródła pozyskiwania dochodu, jeżeli dochód jest w takiej samej wysokości podatnicy są jednakowo traktowani. Koncepcja linowej stawki podatku dochodowego Podatek dochodowy od osób fizycznych jest tematem częstych dyskusji. Specjaliści w tym zakresie podzielili się na dwie grupy. Pierwsi z nich twierdzą, iż wprowadzenie linowego podatku dochodowego obejmującego wszystkich podatników podatku dochodowego od osób fizycznych spowoduje zmniejszenie wpływów do budżetu państwa z tego tytułu, co odbije się niekorzystnie na polskiej gospodarce. Druga grupa fachowców oponuje przy twierdzeniach, iż będzie to dobre posunięcie dla kraju. Bezapelacyjnie wprowadzenie liniowego podatku dochodowego od osób fizycznych przyczyni się do znacznego uproszczenie przepisów w tym zakresie. Będzie też bodźcem w rozwoju gospodarczego Polski. Progresywna szczeblowa skala podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowanych na zasadach ogólnych posiada stawki podatku w następującej wysokości: 18 i 32 procent co przy osiąganiu wyższych dochodów przekraczających pierwszy próg może przyczyniać się do próby ukrywania dochodów lub zaniżenie tak owych. Rozwiązanie to jest niesprawiedliwe społecznie gdyż, podatnik mający dochody wyższe niż 85258 zł musi zapłacić od nadwyżki ponad tą kwotę 32 procent podatku. Może to zniechęcać do uzyskiwania wysokich dochodów przez obywateli. Część krajów europejskich wprowadziła jednolitą liniową stawkę podatku dochodowego od osób fizycznych należą do nich: Łotwa (1994), Litwa (1994), Rosja (2001), Serbia (2003), Ukraina (2003), Słowacja (2003), Gruzja (2004) i Rumunia(2005). Liniowa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych ma niewątpliwe zalety do których możemy zaliczyć miedzy innymi prostą konstrukcję podatku nie zawierającą ulg i zwolnień, co przyczynia się do przejrzystości systemu umożliwiającego pełniejsze zrozumienie przez podatnika. Warto dodać iż to założenie może okazać się nie do końca prawdziwym gdyż pojawiają się niejasności w odniesieniu do uregulowań związanych z kosztem uzyskania przychodu. Proporcjonalna stawka podatku przeciwdziała uchylaniu się od zapłaty należności podatkowych oraz ogranicza liczbę oszustw. Wynika to z faktu iż nie opłacalne dla podatnika są próby oszustw polegających na zaniżaniu wielkości wielkości dochodu. Jeżeli podatnik od uzyskiwanych dochodów powinien zapłacić 15 lub 32 procent logicznym jest iż próby oszustw będą częstsze w odniesieniu do podatników mających do zapłaty większą stawkę czyli w tym przypadku 32 procentową. Sankcja karna za nieujawnienie dochodów wynosi 75 procent. Proporcjonalna stawka podatku dochodowego od osób fizycznych powoduje pogłębianie się różnić pomiędzy poszczególnymi podatnikami. Podatek traci więc swoja role we wtórnym podziale dochodów gdyż wszyscy podatnicy płaca procentowo taką sama wartość. Wadą liniowej stawi podatkowej jest faworyzowanie akcjonariuszy i posiadaczy dywidend, gdyż dochody podlegają opodatkowaniu tylko raz, u źródła, eliminuje wszystkie formy ulg i zwolnień podatkowych. Podsumowanie: Podatek dochodowy od osób fizycznych stanowi znaczną część polskiego systemu podatkowego. Opodatkowano nim co do zasady wszystkie dochody uzyskiwane przez obywateli. Problematyka podatku dochodowego od osób fizycznych jest obecnie jednym z głównych problemów, wzbudzających kontrowersję w dziedzinie podatków, gdyż zdania specjalistów w tym zakresie są podzielone. Jedna grupa wskazuje, iż opodatkowanie skalą liniową jest najlepszym sposobem opodatkowania. Druga oponuje za zasadami ogólnymi czyli progresją szczeblową. Jedna jak i druga metoda ma swoje zalety i wady. Aby zoptymalizować zobowiązanie podatkowe należy przeprowadzić symulację pozwalającą wybrać właściwą formę opodatkowana dla danego podatnika. Zasadę ogólną można ująć następująco im wyższy poziom dochodów tym większa korzyść dla podatnika przy zastosowaniu stawki liniowej. Oczywiście po osiągnięciu pewnego progu dochodów. W polskich przepisach prawa podatkowego osoby osiągające dochody do 3089 zł rocznie (stan na rok 2008) są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. Progresywna skala podatkowa przyczynia się to do sytuacji, w której kara się ludzi zamożnych obciążając ich dochody ogromnymi podatkami co stanowi czynnik zniechęcający do osiągania takich dochodów. Symulacje pokazują, iż aby uzyskać korzyści z przejścia na liniowa stawkę podatku dochodowego od osób fizycznych trzeba osiągnąć dochody na poziomie powyżej 10000 zł miesięcznie. Warte zwrócenia uwagę jest ulga prorodzinna, umożliwia ona bowiem odliczenie 1112,04 zł (na rok 2009) rocznie od podatku warunkiem jest posiadanie jedno dziecko własnego lub przysposobionego. Ulga ta powoduje całkowite zwolnienia z opodatkowania podatników mających jedno dziecko oraz dochody brutto na poziomie ok 2000 zł miesięcznie. Zdaniem autora pracy tego rodzaju ulgi są niekorzystne dla budżetu państwa oraz powodują straty dla całego społeczeństwa przez nadmierne uszczuplenie wpływów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych . Reasumując - liniowa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych na poziomie 15 procent jest niekorzystna dla podatników osiągających niskie dochody. Jednolita stawka podatku dochodowego spowodowałaby uproszczenie systemu podatkowego, co jest niewątpliwie korzystne ponieważ od osiągniętego dochód zapłacimy procentowo tyle samo. Liniowa stawka podatku mobilizuje podatników do podnoszenia swoich dochodów, zapobiega ukrywania wynagrodzeni i tworzy poczucie równości wobec systemu podatkowego. Dorota Smoleńska Literatura: 1. Dmoch W., Szymura T., Podatek dochodowy od osób fizycznych 2007, C.H. Beck, Warszawa 2007 2. Gajl N., Teorie podatkowe w świecie, PWN, Warszawa 1992. 3. Gajl N., Modele podatkowe. Podatki dochodowe, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1995. 4. Głuchowski J., Polskie prawo podatkowe, wyd. 5, LexisNexis, Warszawa 2004. 5. Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, wyd. 3, LexisNexis, Warszawa 2006. 6. Mastalski R., Prawo podatkowe, wyd. 3 CH Beck, Warszawa 2004. 7. Marcinuk J., Podatek dochodowy od osób fizycznych, Wydawnictwo CH Beck, Warszawa 2005. 8. Mastalski R., Prawo podatkowe, wyd. 3, Wydawnictwo CH Beck, Warszawa 2004. Wójtowicz W., Prawo podatkowe. Część ogólna i szczegółowa, Oficyna wydawnicza Branta, Lublin 2005.
kwi 17 2016 Gospodarowanie i rynek III
Komentarze (0)
Programy ekologiczne - Zarzadzanie popytem Obecnie są prowadzone różne i zróżnicowane programy ekologiczne, informacyjne dla promowania dobrych praktyk rynkowych i nowoczesnych technologii. Fundacja PGE oraz PGE dzięki swoim działaniom może wprowadzić działalność edukacyjną, badawczą i informacyjną w szerokim zakresie. Popularyzacja nowoczesności, nowoczesnych technologii dla energii, zarządzania energią i efektywności, optymalizacji gospodarowania to szansa wprowadzenia praktycznej wiedzy, informacji i innowacyjności. Budowanie rynku informacji to uzupełnienia dla obecnych działań i projektów. Udział firm krajowych w działalności badawczej i innowacyjnej jest ważnym i niezbędnym elementem rynku i gospodarki. Sytuacja na rynku energetycznym w Polsce wpływa na warunki gospodarowania przedsiębiorstw. Energia jest ważnym elementem przy planowaniu i modernizacji w sektorze przemysłowym oraz przy wyznaczaniu kosztów. Znaczne kwoty kierowane do energetyki wpływają na jakość i efektywność pozyskanej i sprzedanej energii. W Polsce głównym paliwem energetycznym jest węgiel, niestety jest on zaliczany do „brudnych” źródeł. Pozyskanie energii z węgla nie pozwala na wprowadzenie wielu technologii i technik produkcji. Firmy uczestniczące w programach ekologicznych podlegają kontroli pod względem dostosowania do wymogów ochrony środowiska prowadzone przez różne instytucje. Firmy muszą dostosować się do wymogów i standardów m. in. ISO. Głównym założeniem programów jest łączenie efektów środowiskowych i ekonomicznych, poprzez nowe rozwiązania i szukanie odpowiednich partnerów ( również w dziedzinie finansowania). Od kilku lat udział przedsiębiorstw w projektach dla ekologii rośnie, głównie są to wydatki technologiczne i organizacyjne. Dla przedsiębiorców ważne jest, aby inwestycja dotyczyła działów związanych ze sprzedażą. Większość firm przy ocenie inwestycji bierze pod uwagę wpływ na środowisko. W ten sposób przedsiębiorstwa mogą uniknąć znacznych obciążeń finansowych (opłaty na środowisko), równocześnie wprowadzają innowacyjne i trwałe techniki oraz technologie. Ekologiczna produkcja jest programem dla całej UE, polskie firmy stają się dzięki ekologii konkurencyjne na tym rynku. Równocześnie nowoczesna gospodarka wymaga modernizacji maszyn i urządzeń do produkcji oraz wprowadzenia efektywnego wykorzystania zasobów ( w tym energii). Nowe źródła energii (gaz i OZE) pozwolą na produkcję lepszych jakościowo produktów oraz na zastosowanie różnych technologii produkcyjnych. Około 40% firm ocenia zużycie energii jako główny element wpływu na środowisko. Od kilku lat jednak wzrasta liczba firm, które prowadzą stały monitoring wykorzystania energii (wzrost o 10% w ciągu czterech lat). Obecnie jest to ponad 80% firm. Ponad połowa respondentów z sektora MSP ocenia ekologię za istotny element marketingu i wizerunku firmy. Ponad 60% badanych przedsiębiorstw w ostatnich latach wprowadzało zmiany dla ochrony środowiska, głównie były to inwestycje w zmniejszenie zużycia energii (70% badanych). Główne motywy inwestycji to: obniżenie kosztów (76% respondentów), poprawa warunków środowiska oraz wizerunek (55%). Obecnie obowiązujące prawo wymaga znacznych nakładów finansowych w zakładach produkcyjnych, 43% badanych wprowadzało zmiany, aby utrzymać firmę na rynku. Jednak około 40% firm ocenia inwestycje dla środowiska jako szanse na wzmocnienie i poprawę pozycji na rynku. Firmy biorące udział w badaniu za główną przeszkodę przy wprowadzaniu nowych, innowacyjnych technologii przedstawiły brak środków finansowych (ponad 65%) oraz wysokie koszty wdrażania (61%). Istotną przeszkodą jest problem wyboru odpowiedniego współpracownika oraz ryzyko wprowadzania nowych technologii. Siła: promowanie ekologii i innowacji Słabość: Siła: promowanie ekologii, nowych technologii i innowacji, udział w rynku informacji Słabość: trudności dostosowawcze w sektorze firm, trudności rynkowe, braki finansowania, brak zaufania dla nowych rozwiązań, strach przed zmianą Szanse: dostosowania popytu na rynku firm, budowa strategii firmy, marketing placement, market placement Zagrożenia: zmienność rynku, problemy na rynku produkcyjnym, ograniczenia finansowania firm i banków Około 10% badanych firm wprowadziło system zarządzania środowiskiem ( w tym energii), kolejne 10% planuje zmiany tego typu. Większość jednak wprowadziła politykę na rzecz ochrony środowiska, ponad 60% planuje działania na rzecz poprawy warunków środowiska. Dla firm najważniejsze jest zmniejszenie zużycia energii, estetyka otoczenia oraz gospodarowanie wodą. Ponad 40% przedsiębiorstw uważa inwestycje proekologiczne za niezbędne i praktyczne. Przedsiębiorstwa mają możliwość zakupu urządzeń i oprogramowania do kontroli procesu produkcji i zarządzania produkcją. Wykorzystanie energii w procesie produkcji oraz przy obsłudze zakładu produkcyjnego jest elementem polityki finansowej. Działania na rzecz ekologii i efektywności gospodarowania są oceniane przez uczestników jako niezbędne i praktyczne. Znaczne środki własne i kredytowe są wykorzystywane dla zarządzania energią i efektywności ekologicznej. Promocja ekologii i efektywności gospodarowania energią jest finansowane przez samorządy, instytucje samorządowe i badawcze. Wiele polskich instytucji angażuje się w taką działalność. Pozwala na budowę współpracy i partnerstwa. Środki finansowe UE na kolejne lata są kierowane dla produkcji, przemysłu oraz zarządzania, efektywności w tym sektorze. Efektem jest udział i budowa innowacyjności, nowoczesnych technologii oraz rozwój efektywności i optymalizacji gospodarowania w sektorze firm. Około 40% firm ocenia zużycie energii jako główny element wpływu na środowisko. Od kilku lat jednak wzrasta liczba firm, które prowadzą stały monitoring wykorzystania energii (wzrost o 10% w ciągu czterech lat). Obecnie jest to ponad 80% firm. Ponad połowa respondentów z sektora MSP ocenia ekologię za istotny element marketingu i wizerunku firmy. Ponad 60% badanych przedsiębiorstw w ostatnich latach wprowadzało zmiany dla ochrony środowiska, głównie były to inwestycje w zmniejszenie zużycia energii (70% badanych). Główne motywy inwestycji to: obniżenie kosztów (76% respondentów), poprawa warunków środowiska oraz wizerunek (55%). Obecnie obowiązujące prawo wymaga znacznych nakładów finansowych w zakładach produkcyjnych, 43% badanych wprowadzało zmiany, aby utrzymać firmę na rynku. Jednak około 40% firm ocenia inwestycje dla środowiska jako szanse na wzmocnienie i poprawę pozycji na rynku. Niezbędne zasoby to sieć współpracy, partnerstwa w zakresie badań, informacji, konferencji oraz współpraca z mediami. Koszt i zasoby zależą od zakresu zaangażowania i obszaru zaangażowania. Koszty na rynku badań i informacji są różne, zróżnicowanie wysokie. Działania informacyjne tj. edukacja, programy konsultacji oraz doradztwa są podstawą dla sprawnego zarządzania firmą. Zarządzanie firmą wymaga odpowiedniej polityki gospodarowania zasobami oraz technik gospodarowania odpadami. Wprowadzone w Polsce wymogi dotyczące ochrony środowisko to wyzwanie dla kadry firm oraz instytutów gospodarczych i biznesowych. Programy proekologiczne w dużym stopniu opierają się na innowacjach i modernizacji. Firmy niechętnie wprowadzają tak ryzykowne zmiany. Działania sektora naukowego, technicznego i edukacji jest wsparciem dla zmian. Aby ubiegać się o prawo do premii na modernizacje oraz dla złożenia projektu budowlanego firma musi poddać się audytowi elektrycznemu. Trzeba określić parametry techniczne oraz ekonomiczne przedsięwzięcia oraz wycenić optymalne rozwiązania. Finansowanie takiego typu przedsięwzięcia może opierać się o kapitał własny, kredyty, dotacje oraz leasing. Obecnie na rynku działają firmy zajmujące się tego typu inwestycjami –Energy Serwice Company (ESCO). Przedsiębiorstwa te przeprowadzają modernizacje dla poprawy energochłonności poprzez audyt energetyczny oraz monitoring działalności firmy. W kolejnym etapie projektowane są zmiany i oceniane koszty takiej inwestycji.
kwi 17 2016 Gospodarowanie i rynek II
Komentarze (0)

Polityka finansowa firm wobec warunków gospodarowania w Polsce Financial politics in companies against economics condition in Poland Abstrakt: Artykuł prezentuje sytuacje finansową firm krajowych wobec zmian na rynku finansowym i kredytowym. Atrakcyjność inwestycyjna województw i sektorów ma znaczny wpływ na stopę wzrostu, rozwoju regionu i firm. Polskie firmy maja wysoki potencjał rozwoju. Wysoki dostęp do kapitału jest równocześnie zagrożeniem. Problemy przy wprowadzaniu zmian czy nowej polityki wewnętrznej i zewnętrznej są dużym obciążeniem. Celem publikacji jest ocena zależności warunków na rynku finansowym na gospodarowanie i wyniki firm. Metoda badawcza zastosowana w pracy opiera się o techniki opisowe oraz analizę danych i warunków gospodarczych. Ważne dla polskiej gospodarki oraz gospodarowania firm są warunki kredytowania oraz atrakcyjność inwestycyjna województwa. Polskie regiony w różnym stopniu są zaangażowane w nowe wydatki i nowy kapitał. W ostatnich latach znacznie spadła ilość udzielanych kredytów oraz zmieniły się warunki kredytowania i inwestycji. Poszukiwane są inwestycje o wyższej stopie zwrotu, z gwarancją zysku i przy zachowaniu wymaganych zasobów. W ramach publikacji zaprezentuje politykę finansowa firm w Polsce obecnie i w poprzednich latach. wstęp Dla firm i gospodarki najważniejszymi zmiennymi ekonomicznymi są warunki na rynku finansowym, koszty i zyski (rzeczywiste i potencjalne). Wiele polskich przedsiębiorstw ma ograniczony dostęp do kapitału na inwestycje oraz niskie własne zasoby kapitału. Dofinansowanie oraz wprowadzenie odpowiedniej polityki zarządzania, promocji i organizacji pozwala na rozwój i wykorzystanie potencjału. Od wielu lat ważne jest finansowanie zewnętrzne – kredytowe, unijne, samorządowe, instytucji i przedsiębiorstw, korporacji zagranicznych. Dzięki tym inwestycjom wprowadzono wiele zmian, szczególnie w zakresie procesu produkcji, ochrony środowiska, energooszczędności, innowacji produktowych i materiałowych. Zmiany te wymagają znacznych nakładów finansowych, mają dodatnia stopę zwrotu dopiero w długim okresie. Inwestycje w reformy gospodarki i gospodarowania dotyczą oprogramowania IT, sprzętu komputerowego i mobilnego, rynku online i rynku informacji. Firmy przeznaczają znaczne wydatki na IT i innowacje IT. Wiele z nich wykorzystuje rynek online jako pośrednika, jako rynek sprzedaży, promocji, współpracy krajowej i zagranicznej. Wysokie wydatki są kierowane na rynek informacji dla biznesu, przedsiębiorstw i gospodarki. Znacznie rozwinęły się wydawnictwa branżowe, specjalistyczne i ekonomiczne oraz działalność instytutów naukowych, badawczych. rynek finansowy i jego ograniczenia Rynek finansowy jest podzielony na: pieniężny, kapitałowy, papierów wartościowych i walorów. Jest definiowany „jako miejsce wymiany walorów finansowych. Walory mają postać zmaterializowaną lub zdematerializowaną. Podmioty gospodarcze, czyli inwestorzy przeznaczają środki innym podmiotom gospodarczym w zamian za deklaracje zwrotu w przyszłości danej kwoty skorygowanej o zysk inwestora.” Pośrednikami na tym rynku są banki, instytucje bankowe oraz domy maklerskie. Od roku 2005 na polskim rynku wprowadzono wiele rozwiązań finansowych: nowe narzędzia i formy kredytowania, oszczędzania i transferu kapitału. Wiele inwestycji opiera się o finansowanie unijne (fundusze strukturalne, pomocowe, celowe, dodatki, wsparcie kredytowe, udziały w firmie). Po 2005 wzrosło zainteresowanie inwestycjami w Polsce z zagranicy. Wiele korporacji zdecydowało się na wejście na polski rynek poprzez handel zagraniczny, wymianę handlowa oraz budowę filii, przedstawicielstw i sieci partnerskich. Koszty tych inwestycji były znaczne. RYC. 1 Wyniki makroekonomiczne dla regionu Źródło: Strzelewski, K. (2013). Wyniki gospodarcze dla kraju i regionów 2000-2010. Warszawa: GUS Po 2009 proces inwestycji uległ osłabieniu, stagnacji. „Wiele przedsiębiorstw zrezygnowało z rozpoczęcia inwestycji czekając na poprawę warunków gospodarczych. Plany firm dotyczą głównie rynku produktów gotowych oraz pośrednictwa. Polityka finansowa opiera się na inwestycjach w nowoczesne budownictwo, produkty, produkcje oraz rynek sprzedaży (klasyczny i online).” Polskie przedsiębiorstwa współpracują na szeroką skalę z firmami zagranicznymi, nowości produktowe, wydatki wynikają z umów partnerskich i współpracy. Najczęściej zaangażowane są sektory produkcyjne, pośrednictwa i sprzedaży. Kapitał ma znaczny wpływ na warunki gospodarowania i zainteresowanie rynkiem finansowym – kredytami i kapitałem. rozbudowa rynku finansowego Rynek kredytowy i kapitałowy najszybciej rozwija się w rejonie aglomeracji – Warszawy, Poznania, Kraków i Łodzi. Na tych obszarach, zgodnie z raportem NBP szacuje się najwyższe wykorzystanie funduszy UE oraz inwestycji zagranicznych. Zaangażowanie banków na rynku firm jest wysokie od 2005. Po 2009 zainteresowanie spadło zainteresowanie zewnętrznymi źródłami kapitału w całym kraju. Nadal aglomeracje są wysoko oceniane pod względem nowych inwestycji. W roku 2011 „firmy zagraniczne zainwestowały 2,3 mln $ (jako udziałowcy, wkład). Zyski z kapitału w wielkości 6,7 mln $ zostały ponownie zainwestowane. W okresie 2010-2011 wkład z tego źródła zmalał o 5 mln $, przewiduje się dalszy spadek.” W innych krajach wartości te również obniżyły się - w latach poziom inwestycji zagranicznych został ograniczony z 65 mln $ do 36 mln $. Po 2010 widać poprawę, jednak ograniczenia kredytowe, brak zaufania firm i konsumentów nadal hamują wydatki i rozwój. rynek kredytowy w Polsce Przy przyznawaniu kredytów dla przedsiębiorstw banki kierują się gwarancją zwrotu, stopą zwrotu z inwestycji, sytuacje finansowa firmy i prognozy dla przedsiębiorstwa. Często wymagany jest zastaw rzeczowy lub hipoteka (kredyty na budynki przemysłowe, magazynowe, biura, powierzchnie sprzedaży). Po 2005 roku przy wsparciu UE, rządu i samorządu wiele firm uzyskało dofinansowywane kredyty i pożyczki. Nowy kapitał był kierowany na modernizacje produkcji, wprowadzeni norm ochrony środowiska oraz nowoczesne produkty. Wysokie kwoty kredytów wymuszają spłatę w długim okresie: kilka, kilkanaście lat. Po 2009 osłabienie gospodarcze, stagnacja i ograniczenie rozwoju i perspektyw znacznie ogranicza możliwość spłaty rat. Zamrożenie kredytu, rewaloryzacja czy przesunięcie spłat było wprowadzane na szeroka skalę. Jednak proces osłabienia gospodarczego trwa, prognozy wzrostu na kolejne lata są niskie. Firmy muszą wprowadzać oszczędności, poprawę efektywności i ograniczenia wydatków dla wywiązania się z umów kredytowych. RYC. 2 Warunki kredytowania I Źródło: Sytuacja na rynku kredytowym. (2012). Warszawa: Narodowy Bank Polski Na przedstawionym wykresie zaprezentowana ocenę i wyniki badań dotyczące rynku kredytowego. Oceniane są firmy MSP i większe przedsiębiorstwa przez banki. Oceniany jest stopień wzrostu lub spadku wartości udzielanych kredytów w Polsce w ujęciu %. Problemy gospodarcze ograniczyły współpracę, partnerstwo wśród firm krajowych i zagranicznych. Spadł import, export i prognozowanie wartości dotyczące kolejnych lat. Po 2010 roku ograniczono wydatki kredytowe na innowacje, wprowadzanie nowych produktów czy produkcje i nowe budynki. Obecnie banki utrzymują wysoka marżę i koszty poza odsetkowe. wykorzystanie kredytów W drugiej połowie 2013 roku wiele banków działających na polskim rynku zgodziło się na przedłużenie okresu spłaty, ograniczenie marży i kosztów dla większych firm. Szacuje się te firmy jako bardziej odporne na zmiany gospodarcze, o niższym ryzyku. Zaostrzono warunki kredytowe dla sektora MSP, jako narażonych na osłabienie, o podwyższonym ryzyku. Po roku 2005 wartość umów na rynku przedsiębiorstw spadła o ok. 18, 6%. Znacznie wzrosła ilość, wartość kredytów mieszkaniowych i konsumenckich. Wyniki te są ważne dla sektora FMCG oraz producentów, sprzedawców dóbr codziennego użytku i sprzętu domowego. Kredyty prywatne i firm stanowią ok. 50% PKB kraju. Wynik ten jest niższy od średniej w Europie – wartość kredytów to 118% PKB. W krajach tj. Hiszpania , Holandia, UK, Portugalia czy Szwecja wynik ocenia się na 140-180%. Kredyty dla przedsiębiorstw w Polsce stanowią ok. 15% PKB. Średnia dla UE to 50%. Od 2000-2011 roku wzrost udziału kredytów dla firm w PKB to tylko 0,5%, w strefie euro odsetek ten ocenia się na 11,2%. sektory kredytowane Finansowanie akcji kredytowych w Polsce w 25% opiera się o kapitał z zagranicy, 75% na depozytach (798,4 mld PLN). Najważniejszymi inwestorami są Niemcy, Holandia i USA. Po 2005 roku znacznie wzrósł udział kapitału zagranicznego z 6% do 25%. W roku 2011 „wolumen środków zagranicznych ocenia się na 159,5 mld zł, w 2012 wartość ta spadła do 142,5 mld zł. Finansowania zagraniczne w okresie 2011-2012 spadło: odpływ o -19,5, napływ o 5,2 (29,2 mld zł). W kolejnych latach najważniejszym źródłem kapitału będą kredyty (80%)– oparte o zyski i depozytów oraz papiery dłużne, instrumenty dłużne. W kolejnych latach wzrośnie finansowanie z depozytów, zysków, spadnie ze środków zagranicznych.” Od 2005 roku znaczne środki (krajowe i zagraniczne) były przeznaczone na rozwój transportu (kolej, drogi, firmy spedycyjne). Polska stała się ważnym pośrednikiem handlowym w Europie, głównie do Europy Środkowo-Wschodniej. Od 8 lat dofinansowywane i kredytowane zmiany w produkcji przemysłowej. Rozwinął się rynek produkcji i sprzedaży (w kraju i za granicą) produktów gotowych (FMCG, artkuły codziennego użytku. Wprowadzono nowoczesne linie produkcyjne, zgodne z normami ochrony środowiska i certyfikatami niezbędnymi do handlu międzynarodowego. W ostatnich latach szeroko zakrojone zmiany wprowadzono w klasycznych dziedzinach polskiej gospodarki: rynek materiałów budowlanych (opartych na naturalnych składników), meble i wyposażenia dla lokali mieszkalnych, biurowych, sprzedaży. Znaczną dynamikę rozwoju wykazuje sektor kosmetyków i ubrań. Wiele polskich firm współpracuje z firmami zagranicznymi przy produkcji, sprzedaży, promocji, logistyce. Współpraca pozwoliła na ekspansje na rynkach europejskich i światowych. Sieci sprzedaży (Rossmann, Superpharm) w Polsce pozwoliło na rozbudowę rynku zbytu, budowę nowoczesnej marki i produktu oraz szeroka zakrojoną promocje i marketing. Znaczne środki kredytowe przeznaczono na innowacje, IT oraz rozwój sektora online. Przez ostatnie lata znacznie wzrósł udział firm na rynku online. Większość przedsiębiorstw o zasięgu krajowym i zagranicznym wykorzystuje Internet jako środek prezentacji, reklamy, informacji, promocji czy kontaktu z klientami, współpracownikami i sektora B2B. Ważne jest pośrednictwo dla biznesu i rynku B2B. Internat pozwala na szybki dostęp do informacji, do infolinii oraz bazy zasobów, warunków sprzedaży, zapłaty, dostawy. Kredyty dla polskich przedsiębiorstw pozwoliły się, szczególnie w zakresie rozbudowy rynku zbytu w kraju, za granicą. Wiele z nich zyskało nowoczesną markę, nowoczesny produkt, znany na rynku europejskim, poszukiwany przez konsumentów. Wysoki wzrost sprzedaży uzyskały przedsiębiorstwa kosmetyczne, FMCG oraz wyposażenia dla lokali mieszkalnych, biurowych i sprzedaży. Wysokie inwestycje pozwoliły na poprawę jakości w sektorze FMCG. polityka finansowa firm W roku „2013 o 15-20% wzrosło zainteresowanie dużych firm kredytami krótkoterminowymi i długoterminowymi wobec 2012 roku. Banki częściej udzielają kredytów, ograniczyły marżę i koszty dla tych firm. Dla sektora MSP w okresie 2012-2013 wartość udzielanych kredytów waha się w zakresie od -2% do 3%. „ RYC. 3 Warunki kredytowania II Źródło: Sytuacja na rynku kredytowym. (2012). Warszawa: Narodowy Bank Polski Obecnie najważniejsze dla banków i rynku kredytowego są dane dotyczące konkurencji i presji konkurencyjnej oraz ogólne zainteresowanie firm kapitałem. Negatywny wpływ na ten rynek ma wysokie ryzyko inwestycyjne i ryzyko działalności. Banki niechętnie udzielają kredytów, portfel tendencji jest znacznie obciążony umowami zagrożonymi i trudną sytuacją wielu firm. Od 2012 roku najważniejszym ograniczeniem są trudności w sektorze bankowym, ryzyko w branży oraz zła sytuacja gospodarcza i prognozy. Przy ocenie warunków kredytowych ważna jest polityka NBP. struktura wydatków firm Najważniejsze wydatki firm dotyczą utrzymania (wynajem, opłaty, pensje dla pracowników), usług outsourcingowych (często są wynajmowane przedsiębiorstwa zewnętrzne) oraz koszty produkcji, usług. Ważne są wydatki na logistykę, magazynowanie i sprzedaż. Obecnie niezbędne są wydatki na promocje, marketing czyli na budowanie marki, produktów oraz wizerunku na rynku. Wizerunek na rynku konsumenckim i rynku współpracowników, partnerów znacznie wpływa na możliwości przedsiębiorstw, na ich działalność i perspektywy rozwoju. Po roku 2005 ważne były wydatki na unowocześnianie, IT, innowacje, na nowoczesny produkt i markę. Inwestycje tego rodzaju zostały znacznie ograniczone po 2009. Dopiero w roku 2012 widać ograniczenie spadku inwestycji. W ostatnich okresach ważne dla firm są wydatki na informacje. W ostatnim okresie coraz popularniejsze jest dziennikarstwo. „Przedsiębiorstwa inwestują we własne wydawnictwa, e-magazyny i portale informacyjne. Publikacje są skierowane do pracowników firmy dla rozpowszechniania informacji, zaprezentowania jej działalności. Przedsiębiorstwa wprowadzają również magazyny dla klientów, budowanie odbioru czytelników i klientów jest ważnym elementem polityki. Magazyny te najczęściej są prezentacją firmy i jej produktów, opiera się na marketingu, promocji oraz budowaniu lojalności w sektorze i wśród klientów.” wydatki na rynek informacji Rozbudowa rynku informacji wymaga nakładów inwestycyjnych, jednak firmy wykorzystują rynek informacji w oczekiwaniu na uznanie marki i produktów. Ważne jest zdobycie wysokiego miejsca i siły konkurencji. Dziennikarstwo przedsiębiorstw jest powszechne w Internecie. Szybkość przekazu informacji, dostęp czytelników, popularność i różnorodność przekazu zachęca do rozwoju tego kanału przekazu. Wydawnictwa firmowe są ukierunkowane na promocje i budowanie wizerunku. Równocześnie często wykorzystywane są publikacje eksperckie lub informacyjne m.in. w zakresie nagród, wyróżnień, targów, konferencji w branży i spotkań firmowych. Firmy planują rozwój wydawnictw dla utrzymania komunikacji z klientami, pracownikami współpracownikami. Najważniejsze dla wydawnictw jest utrzymanie zaufania czytelników oraz rozwój zainteresowania firmą i jej produktami. Popularyzacja, rozpowszechnianie informacji jest metodą dla rozbudowy rynku zbytu i zdobycia nowych klientów. Przedsiębiorstwa wykorzystują wydawnictwa branżowe dla promocji, jednak własne wydawnictwo pozwala na rozwój komunikacji na szerszą skale. Wydawnictwa zewnętrzne nie pozwalają na rozwój wielu programów marketingowych, nie publikują reklam czy prezentacji. Wydawnictwa są ukierunkowane na budowanie zaufania i reputacji. Czytelnicy korzystają z rynku informacji, magazyny są przydatne i praktyczne. W następnych latach na rynek będą wprowadzane kolejne wydawnictwa. wydatki na reklamę W ostatnich latach wydatki na reklamę wzrastają o 14% w ciągu roku. W roku 2011 oszacowane zostały na 1,95 mld zł. Najszybciej rozwijającym się narzędziem jest reklama w wyszukiwarkach. Narzędzia graficzne są najczęściej wykorzystywane, wydatki na reklamę tego typu to 41% wydatków na promocje online. Dynamika wzrostu jest oceniana na 7%. Dane marketingowe w ostatnich latach pokazują wzrost zainteresowania SEM (2012 - 35%), email marketingiem (2012- 26%) i ogłoszeniami (2012 - 24%). Na rynku reklamy online 24% wydatków dotyczy ogłoszeń, w Internecie są prowadzone bazy ogłoszeń, prezentacje, linki oraz wyszukiwarki branżowe. Dostosowanie się wydawnictw do potrzeb firm jest prowadzony od lat, w kolejnych latach trendy te będą się rozwiać. wydatki inwestycyjne na it firm krajowych i zagranicznych Na początku roku „2012 najważniejszą formą promocji były reklamy banerowe – wideo i interaktywne, w drugiej połowie są one na miejscu 2 i 3. Pod względem efektywności (ilość kliknięć i ilość emisji) najwyżej oceniane są promocje na mobilnych banerach (wskaźnik 2%) oraz klasycznych (1,75%). Miejsce trzecie to prezentacje z elementami interaktywnymi (wskaźnik 1,2%).” „Reklama video online ma 2% udział w rynku (2010-2012). W ostatnich pięciu latach wzrost był dwukrotny. Osłabienie widoczne w 2012 wynikają ze spadku zainteresowania wideo online oraz rozwojem tego sektora.” Rok „2012 jest okresem wzrostu zainteresowania promocją internetową wśród firm z branży telekomunikacji (2,4% reklam), finansów, ubezpieczeń i maklerstwa (17,4%). Wysokie zainteresowanie – 11,1% jest w branży motoryzacyjnej. Prognozuje się dalszy wzrost zainteresowania w branży telekomunikacji – inwestycje w mobilne serwisy, rozwój mobilnego Internetu wymaga szerokich akcji marketingowych.” Najwyższe zainteresowanie reklama dotyczy wydawnictw branżowych (dostosowanie do rynku klientów i odbiorców) oraz magazynów i gazet o szerokim zasięgu. Telekomunikacja jest branżą mocno powiązaną z klientami, promocje są ukierunkowane na indywidualnych odbiorców i firmy. Przedsiębiorstwa są ukierunkowane na budowanie wizerunku i prezentacje produktów. Ostatnie miesiące pokazują wysokie zainteresowanie internautów w dziedzinach: czas wolny (wskaźnik kliknięć wobec ilości emitowanych reklam) – 1,3%, media, książki, wideo, filmy – 1,0% oraz żywność – 0,9%. atrakcyjność inwestycyjna polski Od 2005 roku najważniejszymi stymulatorami dla polskiej gospodarki i firm był kapitał zagraniczny. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne, wprowadzanie filii przedsiębiorstw zagranicznych, udział i wykupywanie firm polskich były powszechne w całym kraju. Nowy kapitał był niezbędny dla rozwoju regionów, gospodarki w kraju. Ważne były inwestycje budowlane – mieszkaniowe, biurowe, sprzedażowe. RYC. 4 Rzeczywista atrakcyjność regionów Źródło: Godlewska-Majkowska, H. (2013). Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2012. Warszawa: Centrum analiz regionalnych i lokalnych Najwyższą atrakcyjność w Polsce szacuje się w województwie mazowieckim, dolnośląskim i pomorskim (klasa A wg PAiIZ). Oceniany był rynek zbytu, inwestycji, działania rządu i dostępny kapitał. W rejonie Warszawy wyniki te były najwyższe – szeroki rynek zbytu (miasto, województwo, online, pośrednictwo) oraz wysoki dostęp do kapitału i transakcji (banki, współpracownicy, pośrednicy). Dzięki działaniom rządu oraz poprzez wysokie zainteresowanie inwestycjami i wysoki udział kapitału zagranicznego nowe inwestycje są wysoko oceniane. W skali kraju wysokie wyniki inwestycji są wynikiem szerokiego rynku zbytu (krajowy i zagraniczny). Polska jest ważnym pośrednikiem dla handlu, ośrodkiem transportu i współpracownikiem na forum Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej (po wejściu do UE). Najsłabsze wyniki są w rejonie Białegostoku, Lublina i Rzeszowa. Na tych obszarach wyniki PKB są od lat najniższe w kraju. Polska jest wysoko oceniana pod względem atrakcyjności inwestycyjnej w kraju. Najważniejsze przy ocenie jest sektor pracy, rozwinięty rynek B2B i pośrednictwa, transportu. W roku 2012 najwyższa ocenę uzyskało województwo mazowieckie po względem dostępu do rynku pracy, kapitału, możliwości zbytu, inwestycji. Wysokie miejsce utrzymuje województwo śląskie i dolnośląskie – poprzez rozwój handlu krajowego i międzynarodowego oraz modernizacje przemysłu. Inwestycje, modernizacja, unowocześnienie produkcji i produktów opłacane jest przez firmy zagraniczne. Takie zmiany trwale wpływają na gospodarkę rejonu, warunki gospodarowania dla firm i perspektywy rozwoju. inwestycje w województwach W kraju wprowadzono wiele zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Na terenie Podkarpacia i Pomorza ważne są inwestycje w obiekty turystyczne. W województwie łódzkim rozwijany jest przemysł przetwórczy i handel krajowy, międzynarodowy. „Województwo mazowieckie jest miejscem dla filii, przedstawicielstw firm polskich i zagranicznych oraz branży B2B i B2C. W Wielkopolsce i Małopolsce przedsiębiorstwa rozwinęły swoją działalność międzynarodową i krajową. Dofinansowane zostały istniejące firmy i inicjatywy w rejonie – głównie w kierunku promocji, ekspansji, budowy rynku ( w tym online) i marki.” Ważna jest budowa sieci współpracy, sprzedaży, logistyki. RYC. 5 Potencjalna atrakcyjność regionów Źródło: Godlewska-Majkowska, H. (2013). Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2012. Warszawa: Centrum analiz regionalnych i lokalnych Przy ocenie potencjalnej atrakcyjności regionu najsłabsze wyniki szacuje się na obszarze Kielc i Lublina. „Wysoki potencjał oceniono na Mazowszu, Dolnym Śląsku i Górnym Śląsku. Znaczny potencjał ma rejon Krakowa, Łodzi, Wielkopolski i Pomorza. Niskie zainteresowanie utrzymuje się na Mazurach, Warmii i obszarze Białegostoku.” Atrakcyjność regionu i kraju dla inwestorów zagranicznych wpływa na gospodarkę i warunki gospodarowania dla projektów krajowych i zagranicznych. Obcy kapitał oraz dofinansowania UE są ważnym elementem polityki finansowej oraz kierunków zarządzania i rozwoju dla firm. efekty dostępu do kapitału Wysoki dostęp do kapitału (BIZ, dofinansowania UE, kredyty) były ważne dla rozwoju kraju i regionów. Wiele firm polskim skorzystało na współpracy, pośrednictwie sektora zagranicznych. Wkład i udział zagranicznego kapitału pozwolił na rozwój polskich przedsiębiorstw i ich ekspansje. Rozszerzenie rynku zbytu w kraju i zagranicą, zbudowanie krajowej, europejskiej marki było efektem dostępu do nowego kapitału. Wysoka dostępność do kapitału była jednak znacznym obciążeniem dla firm. Nowe projekty, szeroko zakrojone zmiany, nowa polityka wymaga znacznych nakładów pracy i wkładu pracowników i managerów. Zmiany w polityce są ryzykowne, rozwój rynków zbytu, nowi współpracownicy, produkty i marketing jest obciążone niepowodzeniem, niskim zainteresowaniem i wzrostem kosztów. Polskie firmy poprzez nadmierne zaangażowanie w innowacje i kredyty, współpracę, wpadły w pułapkę zadłużenia. Wzrastające koszty, niskie przychody, słabe perspektywy na przyszłość i złe warunki gospodarowania powodują nadmierne zadłużenie i ograniczenie działalności. Kapitał był przeznaczany na modernizacje, unowocześnienie produktów oraz wprowadzenie polityki organizacji, zarządzania, sprzedaży, promocji i logistyki. podsumowanie: Od wielu lat polityka finansowa firm polskich opiera się na zewnętrznym finansowaniu – BIZ, dofinansowaniach i preferencyjnych kredytach. Od roku 2005 zmodernizowano przemysł, unowocześniono produkty i wprowadzono certyfikaty uprawniające dla sprzedaży w UE, Europie i innych krajach. Rozwój, nowe rynki zbytu wymusiły szerokie zmiany w polityce gospodarowania przedsiębiorstw krajowych. Finansowanie UE i kredyty były przeznaczone na zmiany w organizacji, zarzadzaniu, promocji i sprzedaży na rynkach regionalnych, na rynku krajowym i zagranicznym. Wprowadzono zachodnie wzorce zarządzania i organizacji. Nowe formy promocji i sprzedaży, w tym w sektorze online pozwoliły zbudować nową markę i jej produkty. Polityka finansowa jest ukierunkowana na rozwój i modernizacje. Ważną rolę spełnia promocja i rozbudowa rynku online. Rynek internetowy pozwala na szybkie wejście na nowe rynki, również zagraniczne. Poprzez sieć online usprawniono relacje B2C oraz współpracę B2B. Wprowadzono również szeroko dostępną promocje, marketing (mailing, bilbordy, video, ogłoszenia, wyszukiwarka, adwords, reklamy interaktywne). Obok promocji wprowadzono rynek informacji i prezentacji – na portalach wydawniczych, specjalistycznych, branżowych oraz portalach sprzedaży i aukcji. Po roku 2010 znacznie obniżono wielkość dofinansowania i dostępność kredytów. Firmy były zmuszone do oszczędności i ograniczenia wydatków, inwestycji. W następnych latach te tendencje utrzymały się. Dalsze oszczędności i ograniczenia wynikają z przedłużającego się okresu recesji oraz słabnącym zainteresowaniem wobec inwestycji i przedsiębiorstw. Wysokie ograniczenia kredytowe zniechęcają do korzystania z tej formy finansowania. W kolejnych latach działalność będzie ograniczona słabym popytem krajowym, zagranicznym i popytem osób prywatnych, przedsiębiorstw. Kolejnym ograniczeniem jest ograniczenie dla inwestycji, nowego kapitału i wydatków. Firmy są obciążone trudnymi warunkami na rynku transakcyjnym i trudnościami we współpracy. Tabele: RYC. 1 Wyniki makroekonomiczne dla regionu Źródło: Strzelewski, K. (2013). Wyniki gospodarcze dla kraju i regionów 2000-2010. Warszawa: GUS RYC. 2 Warunki kredytowania I Źródło: Sytuacja na rynku kredytowym. (2012). Warszawa: Narodowy Bank Polski RYC. 3 Warunki kredytowania II Źródło: Sytuacja na rynku kredytowym. (2012). Warszawa: Narodowy Bank Polski RYC. 4 Rzeczywista atrakcyjność regionów Źródło: Godlewska-Majkowska, H. (2013). Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2012. Warszawa: Centrum analiz regionalnych i lokalnych RYC. 5 Potencjalna atrakcyjność regionów Warszawa: Centrum analiz regionalnych i lokalnych Źródło: Godlewska-Majkowska, H. (2013). Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2012. Bibliografia: 1. Godlewska-Majkowska, H. (2013). Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2012. Warszawa: Centrum analiz regionalnych i lokalnych 2. List of major foreign investors in Poland 2012. (2012). Warszawa: Polish Information and Foreign Investment Agency 3. Prognoza wzrostu PKB w województwach w latach 2010-2013. (2011). Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych 4. Smaga, M. (2012), Instytucje gospodarki rynkowej, Warszawa: Wolter Kluwer 5. Strzelewski, K. (2013). Wyniki gospodarcze dla kraju i regionów 2000-2010. Warszawa: GUS 6. Sytuacja na rynku kredytowym. (2012). Warszawa: Narodowy Bank Polski 7. Wykorzystanie rynku internetowego. (2012). Warszawa: GEMIUS Słowa kluczowe: rynek, finanse, zarządzanie, polityka finansowa, oszczędności, rynek finansowy, inwestycje, kredytowanie zmian Abstract: Article is a presentation of economic development of polish companies due to changes in financial and credit market. It will be present aims of national and international investment. Polish companies has high potential of development in the country and abroad. New capital became a acceleration for polish market, polish companies, production and product. Innovation and changes can be taught for market and company. New capital can be a danger for development. The aim of this publication is a presentation of relation between financial sector (credit, investment), market and company profits. In the article I present data for polish sectors, polish market and financial profits for companies. For the market important are credit condition and investment attraction of regions. New spending and new capital were useful in last years. Till 2010 the amount of capital fall. Companies seeks new investments with guaranties, with high turn back profits and with savings. Data are from 2005 to 2013. Article presents financial politics of companies in last years. Key words: credits, market, finance, finance market, investment, savings, management